Bài văn mẫu Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính dưới đây sẽ cùng các em khám phá vẻ đẹp của những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn xưa: Sáng sủa, dũng cảm, bất chấp khó khăn, nguy hiểm để tranh đấu vì lí tưởng giải phóng miền Nam.
Mục Lục bài viết:
1. Dàn ý
2. Bài mẫu số 1
3. Bài mẫu số 2
4. Bài mẫu số 3
5. Bài mẫu số 4
Đề bài: Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính của thi sĩ Phạm Tiến Duật
4 bài văn mẫu Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính
I. Dàn ý Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính (Chuẩn)
1. Mở bài
Giới thiệu nói chung về tác phẩm “Bài thơ về tiểu đội xe ko kính” của Phạm Tiến Duật.
2. Thân bài
a. Hình tượng những chiếc xe ko kính và tư thế kiên cường, ung dung của người lính (khổ 1 và khổ 2)
– Hình tượng những chiếc xe được mô tả chân thực, trần truồng:
+ Điệp từ “ko có” liên kết chất văn xuôi qua lối nói khẩu ngữ nhấn mạnh sự tàn phá của chiến tranh.
+ Các từ phủ định được sử dụng tiếp nối “ko có… ko phải… ko có”
– Hình tượng người lính lái xe với vẻ đẹp kiên cường, ung dung…(Còn tiếp)
>> Xem cụ thể Dàn ý Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính tại đây.
II. Bài văn mẫu Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính
1. Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính, mẫu 1:
Phạm Tiến Duật là một trong những thi sĩ trẻ tiêu biểu trong những năm kháng chiến chống Mĩ. Với phong cách trẻ sôi nổi, hồn nhiên nhưng mà thâm thúy, những bài thơ viết về hình ảnh thế hệ trẻ Việt Nam qua hình tượng những cô gái thanh niên xung phong và những anh quân nhân trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến đã để lại trong người đọc ấn tượng sâu đậm. Bài thơ về tiểu đội xe ko kính là một bài thơ như thế.
Những chiếc xe ko có kính – hình ảnh thơ lạ mắt đã làm cho nhan đề bài thơ trở thành hết sức đặc trưng – tưởng nghe đâu tác giả sắp viết một câu truyện dài vậy. Hình ảnh đấy đã làm nổi trội lên hình tượng những người lính trẻ, những người tài xế ở thời kì đó: trẻ trung, sôi nổi và có gì đó ngang tàng, hóm hỉnh. Ko biết thi sĩ đã bao giờ ngồi trong buồng lái hay trực tiếp cầm vô lăng chưa nhưng mà giọng thư lại sôi động, tự nhiên và đầy hứng khởi tới vậy?
Ko có kính ko phải vì xe ko có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi
Từ ngôn từ, phong cách, nội dung tới nhịp độ thơ đều rất tự nhiên, mộc mạc, có sức gợi tả, gợi cầm. Câu thơ làm hiện lên trước mắt người đọc một hình ảnh lạ lùng: những chiếc xe ko kính. Mặt khác, lời giảng giải của tác giả về những chiếc xe đặc trưng đấy cũng rất đỗi chân thực tới gần như là lột trần ra một chiếc xe đã bị phá huỷ bởi bom giật, bom rung – những động từ mạnh làm nổi trội hình ảnh và ý thơ. Hai câu thơ thật tự nhiên, ko có hình ảnh hoa mĩ, tráng lệ, ko có hình ảnh tượng trưng, giọng thơ có chút gì đó ngang tàng tạo nên điểm khởi dầu đầy ấn tượng cho bài thơ. Rồi ở khổ cuối cùng của bài thơ, Phạm Tiến Duật lại một lần nữa tái tạo lại hình ảnh chiếc xe:
Ko có kính rồi xe ko có đèn
Ko có mui xe, thùng xe có xước,
Những chiếc xe đấy bị biến dạng, bị phá huỷ gần như là toàn thể. Bom đạn, chiến tranh mới khốc liệt làm sao: sắt thép còn như thế nữa thì huống chi con người. Vậy nhưng mà, những chiếc xe đấy, dưới con mắt của Phạm Tiến Duật, vẫn hiện lên một cách rất lạ mắt, rất có hồn, rất ngang tàng. Và vô hình trung, chúng đã trở thành biểu tượng đặc trưng của cuộc kháng chiến chống Mĩ. Và có nhẽ vì thế, nhưng mà chúng đã làm nổi trội lên hình ảnh những người lính lái xe – thế hệ trẻ Việt Nam hiện lên trong cuộc kháng chiến trường kì. Thơ như lời nói, lời kể chân tình:
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Nhịp thơ ngắn, nhanh, điệp từ nhìn lặp lại tạo nên tiết tấu hết sức sinh động cho câu thơ. Rồi sau đó, lại là lời kể về những sự vật được nhìn thấy trên đường:
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy trục đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
Những người lính lái xe vẫn ung dung, vẫn nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng. Lời thơ nhưng mà nhịp nhàng, sôi nổi như lời ca, tiếng hát, khiến ko khí bài thơ thật vui tươi, sôi động.
Lúc chiếc xe đã bị phá huỷ, nát tan tới tương tự thì biêt bao khó khăn đã phát sinh cũng chỉ vì xe ko có kính:
Ko có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Ko có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Bài văn Phân tích bài thơ Bài thơ về tiểu đội xe ko kính
Thế nhưng, ko có kính thì tác giả lại có bụi rồi có mưa tuôn, mưa xối. Cấu trúc thơ lặp đi lặp lại – ừ thì – đã làm toát lên thái độ bất chấp, ko hề run sợ, khinh thường mọi khó khăn. Những câu thơ như vang lên tiếng cười vui vẻ, cười để sáng sủa yêu đời, để phớt lờ mọi khó khăn, để động viên mình và động viên đồng chí. Và niềm sáng sủa đấy còn được trình bày bằng hành động:
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Và:
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
Giọng thơ âm vang rộn ràng, tràn đầy sức sống sôi nổi của tuổi mười tám, đôi mươi. Những người lính trẻ đấy thật kiên cường và trẻ trung, hóm hỉnh. Ko chỉ vậy, họ còn là những người đồng chí gắn bó keo sơn, mật thiết. Sự tụ họp lại của những chiếc xe đồng tình cảnh đã gắn kết những người lính lại với nhau và qua của kính vỡ họ làm quen với nhau:
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Chao ôi! Kì lạ làm sao! Những con người đấy vốn dĩ ko hề quen biết vậy nhưng mà giờ đây, trong gian nan, họ thân thiết gắn bó, họ chào nhau như những người bạn đã quen. Và rồi kỉ niệm như ùa về trong tâm trí thi sĩ. Có nhẽ vì ông cũng là một người lính nên ông thấu hiểu, đồng thiện cảm đồng chí, đồng chí:
Chung bát đũa tức là gia đình đấy
Gia đình – hai tiếng thân yêu gợi hình ảnh những con người cùng huyết thống. Họ, những người lính Trường Sơn đấy, cũng mang trong mình dòng tính nóng – dòng máu sục sôi khát vọng giải phóng miền Nam, giải phóng non sông:
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Tuy chiếc xe có bị phá huỷ, nát tan tới mức nào, dù gian nan khó khăn bao nhiêu, nhưng chỉ cần trong xe có một trái tim. Đúng vậy! Chính tình yêu Tổ quốc đã cầm lái, đã là động lực xúc tiến, giúp những người lính có thêm sức mạnh trước mỗi khó khăn. Lời thơ nhẹ nhõm như một lời khẳng định cứng ngắc, ngắn gọn. Câu thơ kết của bài thơ có nhẽ là câu thơ hay nhất đã kết lại sức mạnh của con người chính là ở tình yêu, tình yêu Tổ quốc, tình thương đồng bào và tình yêu hoá thành ý chí – kiên cường và vững chắc. Nhưng đồng thời, nó cũng mở ra, gợi ra cánh cửa ánh sáng: miền Nam, nơi nhưng mà người dân đang trông ngóng cách mệnh trong từng khoảnh khắc.
Phạm Tiến Duật với lời thơ, chất thơ trẻ trung, ngang tàng, tinh nghịch, có phần tếu táo đã làm cho bài thơ trở thành thật đặc trưng, rất có hồn. Ngôn từ giản dị, thơ nhưng mà có nhạc, trong nhạc có thơ, hình ảnh thông minh nhưng mà vẫn đầy chân thực… Tất cả những yếu tố đó đã tạo nên dấu ấn đặc trưng cho tác phẩm – in sâu trong tâm trí người đọc một thế hệ trẻ người hùng. Trong những năm kháng chiến chống Mĩ gian nan, khốc liệt.
2. Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính của Phạm Tiến Duật, mẫu 2:
Cùng mắc võng trên rừng Trường Sơn
Hai người hầu hai đầu xa thẳm
Đường ra trận mùa này đẹp lắm
Trường Sơn đông nhớ Trường Sơn tây…
(Trường Sơn đông, Trường Sơn tây)
Năm 1970, tập thơ Vầng trăng quầng lửa của Phạm Tiến Duật ra đời. Tiếng thơ của người chiến sĩ hoạt động trên tuyến đường Trường Sơn cất lên hào hùng, trẻ tráng và hồn nhiên kì lạ. Thơ Phạm Tiến Duật trình bày tình cảm yêu nước và chí khí người hùng của thế hệ thanh niên trong trận đấu tranh chống Mĩ qua những hình ảnh cô gái thanh niên xung phong và anh quân nhân trên tuyến đường Trường Sơn. Lửa đèn, Trường Sơn đông, Trường Sơn tây, Bài thơ về tiểu đội xe ko kính, Gửi em, Cô thanh niên xung phong,… là những bài thơ rất nổi tiếng của chàng lính trẻ làm thơ này.
Bài thơ về tiểu đội xe ko kính được anh viết vào năm 1969 – lúc cuộc chống Mĩ đang diễn ra vô cùng khốc liệt. Tàu bay giặc Mĩ trút hàng nghìn, hàng vạn tấn bon đạn và chất độc hóa học xuống trục đường chiến lược mang tên trục đường Hồ Chí Minh. Các trọng tâm mịt mù lửa khói suốt hôm sớm. Những đoàn xe vận tải quân sự vẫn nối đuôi nhau đi lên phía trước. Bài thơ đã ghi lại những nét ngang tàng, dũng cảm và sáng sủa của người chiến sĩ lái xe trong binh đoàn vận tải quân sự, qua đó ca tụng chủ nghĩa người hùng cách mệnh Việt Nam thời đánh Mỹ.
Bài thơ làm hiện lên chiếc xe ko kính đang vượt qua bom đạn băng băng tiến ra tiền tuyến. Một hình tượng thật lạ mắt vì xưa nay ít có, ít thấy loại xe ko kính qua lại trên mọi nẻo đường. Thế nhưng mà, trên trục đường chiến lược Trường Sơn vẫn có loại xe tương tự, ko phải đôi ba chiếc nhưng mà là hàng vạn chiếc xe “ko kính “đang vượt qua mưa bom bão đạn, đi qua mọi địa hình: đèo cao, dốc thẳm, khe suối, ngầm sông, chạy trong mưa gió, đêm tối mò mùng, để chở hàng, tiếp viện cho chiến trường miền Nam. Hình tượng lạ mắt vì chiếc xe mang sức mạnh thần kì của một dân tộc đang tranh đấu vì một quyết tâm sắt đá “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”. Nó còn trình bày trận đấu đấu diễn ra trên mặt trận giao thông vận tải, trên trục đường chiến lược Trường Sơn là vô cùng khốc liệt, dữ dội, con người và binh khí kĩ thuật mang tầm vóc kì vĩ sử thi hào hùng.
Hai câu thơ đầu nói rõ vì sao xe “ko có kính”. Cấu trúc câu thơ dưới hình thức “hỏi-đáp”. Ba chữ “ko” đi liền nhau, hai nốt nhấn “bom giật, bom rung” biểu lộ “chất lính” trong cách nói phóng túng hồn nhiên. Câu thơ đậm đặc chất văn xuôi, nhưng đọc lên nghe vẫn thú vị:
Ko có kính ko phải vì xe ko có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi.
Những bài Phân tích Bài thơ tiểu đội xe ko kính hay nhất
Mười bốn câu thơ tiếp theo khắc họa hình ảnh những người chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn qua một loạt hình ảnh hoán dụ: con mắt, mái tóc, tim, mặt, nụ cười… Một tư thế ngồi lái “ung dung” tuyệt đẹp: thư thả, thong dong. Những cái nhìn khoáng đạt, nhìn thấp, nhìn thẳng, nhìn cao, nhìn xa. Hùng dũng và hiên ngang:
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng
Hai chữ “ta ngồi ” với điệp từ “nhìn ” láy lại 3 lần; giọng thơ, nhịp thơ mạnh mẽ, đĩnh đạc.
Phạm Tiến Duật đã dành trọn một khổ thơ nói lên những gì người chiến sĩ “nhìn thấy”. Những câu thơ tiếp nối xuất hiện với bao hình ảnh chẳng khắc nào một đoạn phim quay nhanh:
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng,
Nhìn thấy trục đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái.
Có gió thổi, có cánh chim chiều và cả ánh sao đêm. Gió được nhân hóa và chuyển đổi cảm giác đầy ấn tượng: “gió vào xoa mắt đắng”. Xe chạy thâu đêm, xe lại ko có kính nên mới có cảm giác “đắng” như thế. Tuyến đường phía trước là trục đường chiến lược cụ thể, nó còn mang hàm nghĩa, “chạy thẳng vào tim”, trục đường tranh đấu chính nghĩa vì lẽ sống, vì tình thương, vì độc lập tự do của non sông và dân tộc. Các từ “nhìn thấy”… “nhìn thấy… ” “thấy… “với các chữ “sa”, chữ “ùa” góp phần đặc tả vận tốc phi thường của chiếc xe quân sự đang bay đi, đang lướt nhanh trong bom đạn!
Nếu khổ thơ trên nói tới “gió” thì khổ thơ tiếp theo nói tới “bụi”. Gió bụi tượng trưng cho gian nan, thử thách. Chữ “ừ” vang lên như một thử thách, một chấp nhận nhưng chủ động của người chiến sĩ lái xe:
Ko có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già.
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha!
Bao cụ thể hiện thực đầy ắp vần thơ. Một mái tóc xanh của chàng trai qua mấy dặm trường có sự thay đổi đáng sợ: “Bụi phun tóc trắng như người già”. Một hình ảnh so sánh hóm hỉnh, lạ mắt, một kiểu hút thuốc rất “lính”. Một nụ cười sáng sủa yêu đời và hồn nhiên “ha ha” cất lên từ một gương “mặt lấm “lúc đồng chí gặp nhau: “Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha!”.
Sau “bụi” nói tới “mưa”: “Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời”. Thế là người lính nếm trải đủ mùi gian nan: gió bụi, mưa rừng. Mưa đã “tuôn” tất nhiên phải “xối”. Bao nhiêu quần áo ướt sạch vì ngồi trong buồng lái nhưng mà “như ngoài trời”. Chấp nhận, ngang tàng, phơi phới sáng sủa:
Ko có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi!
Tận tâm cách mệnh của người lính ko còn là trừu tượng nữa nhưng mà được tính bằng những cung đường “lái trăm cây số nữa”. Cung đường đấy trong bom đạn, mưa tuôn phải trả giá bằng bao mồ hồi, xương máu. Câu thơ 7 từ nhưng mà có tới 6 thanh bằng diễn tả cái phơi phới, thênh thênh đầy nghị lực, bất chấp mọi gian nan: “Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi!”.
Hai khổ thơ thứ 5, thứ 6 ghi lại hình ảnh tiểu đội xe ko kính và cuộc trú quân giữa rừng. Sau những chặng đường gian nan, những tháng ngày mưa gió, bụi mù và bom đạn, họ gặp lại nhau, cái bắt tay cũng vô cùng lạ mắt. Trong thú vui gặp mặt đã có nhiều mất mát hi sinh:
… Gặp bằng hữu suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Có bữa cơm hội ngộ. Tình đồng chí cũng là tình anh em gia đình ruột thịt. Cảnh mắc võng dã chiến “chông chênh ” bên đường. Rồi đoàn xe “lại đi, lại đi”, tiếp nối nhau ra tiền tuyến. Trên đầu họ, trong tâm hồn họ “trời xanh thêm”, chứa chan hi vọng, sáng sủa dạt dào:
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa tức là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi, trời xanh thêm.
Khổ cuối bài thơ làm nổi trội cái dữ dội và khốc liệt của chiến tranh: Chiếc xe vận tải quân sự mang trên mình đầy thương tích. Đã có biết bao chiến sĩ lái xe dũng cảm hi sinh. Chiếc xe như một dũng sĩ kiên cường, 3 cái “Ko có” và chỉ có 1 cái “có”: “Ko có kính, rồi xe ko có đèn – Ko có mui xe, thùng xe có xước. Sau cái “thùng xe có xước”, người chiến sĩ lái xe tự hào khẳng định cần “có một trái tim “trong xe. “Có trái tim?” đấy là sẽ có tất cả: “Trái tim”- hình ảnh hoán dụ trình bày sức mạnh tranh đấu, ý chí kiên cường của người chiến sĩ lái xe trẻ vì sự nghiệp giải phóng miền Nam thân yêu, vì sự nghiệp thống nhất non sông:
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước;
Chỉ cần trong xe có một trái tim
“Trái tim” đấy là trái tim mến thương, trái tim sục sôi căm giận? Phải chăng câu thơ của Phạm Tiến Duật khơi nguồn cảm hứng từ câu nói nổi tiếng của Hồ Chủ tịch mến yêu: “Miền Nam xoành xoạch trong trái tim tôi”?
Bài thơ về tiểu đội xe ko kính của Phạm Tiến Duật là một bài thơ hay. Chất hiện thực rõ nét về đời sống tranh đấu gian nan nhưng mà hào hùng của các chiến sĩ lái xe trên đường Trường Sơn thời đánh Mĩ đã liên kết một cách hài hòa với cảm hứng sử thi tạo nên những vần thơ “khía cạnh” đầy ấn tượng. Nếu có gió, bụi, mưa, cánh chim, ánh sao sa vào, ùa vào buồng lái chiếc xe ko kính thì cũng có những câu thơ rất gần với lối nói thường đậm chất văn xuôi tràn vào bài thơ. Có nhiều câu thơ mang cái dáng vẻ thô mộc, bình dị rất lính tráng một thời trận mạc:
– “Ko có kính ko phải vì xe ko có kính,
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi…”
– “Ko có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già…”
– “Ko có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời…”
– “Ko có kính, rồi xe ko có đèn
– Ko có mui xe, thùng xe có xước…”
Nếu tước đi những câu thơ đấy, thay vào bài thơ bằng những câu óng ả êm xuôi, vững chắc giọng điệu, chất thơ, hồn thơ của Bài thơ về tiểu đội xe ko kính sẽ chẳng còn gì nữa. Đúng như Vũ Quần Phương đã nhận xét: “Chỗ rực rỡ của thơ Phạm Tiến Duật: lấy cuộc sống để nói tình cảm. Cái thâm thúy tình cảm trong thơ anh phải tìm trong cuộc sống, ko tìm trong chữ nghĩa.
Hình tượng những chiếc xe ko kính thật là li kì, lạ mắt. Những chiếc xe ko kính đã làm nổi trội hình ảnh những người tài xế trên tuyến đường Trường Sơn. Họ là những chiến binh sống và tranh đấu trong tư thế hiên ngang, quả cảm bất chấp mọi khó khăn, nguy hiểm, sáng sủa, sôi nổi yêu đời, hi sinh tranh đấu vì sự nghiệp giải phóng miền Nam.
Ngoài các ẩn dụ, so sánh, điệp từ, điệp ngữ, Phạm Tiến Duật rất thành công trong thông minh các hình ảnh hoán dụ (gió, bụi, mưa, mắt, tóc, tim,…) khắc họa vẻ đẹp tâm hồn và vẻ đẹp ý chí của người chiến sĩ lái xe tiền tuyến.
Tuyến đường chiến lược Trường Sơn là một chiến tích mang màu sắc huyền thoại của dân tộc ta trong kháng chiến chống Mĩ. Bài thơ về tiểu đội xe ko kính của Phạm Tiến Duật đã làm sống lại một thời gian nan, oanh liệt của anh quân nhân Cụ Hồ. Chất người hùng ca dào dạt bài thơ. Bài thơ cũng là một chứng tích tuyệt đẹp của hậu phương lớn đối với tiền tuyến lớn người hùng.
3. Bài văn Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính, mẫu 3:
Trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, những chiến sĩ lái xe trên đường chiến lược Trường Sơn đã đi vào văn học với tư cách là những người hùng. “Bài thơ về tiểu đội xe ko kính” của Phạm Tiến Duật là một trong những bài thơ hay viết về những chiến sĩ lái xe trên đường Trường Sơn.
Mở đầu bài thơ đã thấy cái dữ dội của chiến tranh và nổi trội tư thế của người chiến sĩ lái xe:
“Ko có kính ko phải vì xe ko có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi.
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.”
Phạm Tiến Duật thuộc vào loại những thi sĩ thích đùa. Giọng điệu tưng tửng “Ko có kính ko phải vì xe ko có kính” thi sĩ được truyền ý thức sáng sủa của các chiến sĩ lái xe trước sự khốc liệt của chiến tranh. Bằng giọng điệu bông đùa, thi sĩ giảng giải lí do “xe ko có kính”:
“Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi.”
Đối lập với hình ảnh dữ dội của chiến tranh là thái độ “ung dung” của người chiến sĩ lái xe. Hình ảnh “ung dung” được đao ngược càng nhấn mạnh tư thế của người tài xế. Và thi sĩ đã dẫn tới phát hiện bất thần:
“Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.”
Phát hiện nào cũng gây ấn tượng, ấn tượng về nỗi gian nan của người lính lái xe ra trận (Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng )và ấn tượng về tình yêu non sông của người chiến sĩ lái xe (Nhìn thấy trục đường chạy thẳng vào tim); ấn tượng về ý thức lãng mạn của họ:
“Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái.”
Những hình ảnh “như sa”, “như ùa” diễn tả sự vận động gấp gáp của đoàn xe ra trận.
Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính để thấy được hình tượng người lính lái xe ngang tàng, quật cường
Tác giả lại thay đổi nhịp độ, từ câu thơ nhịp 2/2/2 (Nhìn đất/ nhìn trời/ nhìn thẳng), nhịp 2/2/3 (Như sa/ như ùa/ vào buồng lái) tới câu thơ 3/1/3 (Ko có kính/ ừ / thì có bụi). Và từng cặp đối lập vừa diễn tả nỗi gian nan của người lính vừa diễn tả niềm sáng sủa của họ:
“Ko có kính, ừ thì có bụi.
Bụi phun tóc trắng như người già”.
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha!”
Cái hay ở đây là tác giả đã mô tả được nét đặc trưng về nỗi gian nan của người lính lái xe “ko có kính”. Câu thơ “Bụi phun tóc trắng như người già” gợi nhớ câu thơ của Quang Dũng “Tây Tiến đoàn binh ko mọc tóc”. Thật đúng là một sợi tóc cũng làm ta ngạc nhiên về hai trận đấu tranh chống Pháp và chống Mĩ
Hai cặp đối lập này, tác giả vẫn tiếp tục phát hiện nỗi gian nan của người lính lái xe ko có kính và cốt cách của họ:
“Ko có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi”
Những hình ảnh “Bụi phun tóc trắng như người già” hay “Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời” gợi lên tình thương đối với những người chiến sĩ lái xe ra mặt trận.Câu thơ Phạm Tiến Duật không những hay về hình ảnh nhưng mà còn hay về âm điệu. Những thanh trắc (có kính, ướt áo, xối, lái …) phô diễn được cái nghiệt ngã của người tài xế trên đoạn đường chiến tranh. Những thanh bằng, đặc trưng là cấu kết của đoạn thơ gần như toàn thanh bằng êm ru, một phút yên ả trong tâm hồn người tài xế:
“Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi”
Tình đồng chí của người tài xế cũng được Phạm Tiến Duật phát hiện những nét riêng. Họ tập trung lại “từ trong bom rơi”, họ gặp bè bạn “Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi” (Thương nhau tay nắm lấy bàn tay – Chính Hữu), họ nấu bếp bằng bếp Hoàng Cầm bếp gần như ko có khói vì khói là tai họa đối với người tài xế Trường Sơn. Họ ngơi nghỉ bằng “Võng mắc chông chênh đường xe chạy” và cũng ko thiếu những phút yên bình: “Lại đi, lại đi trời xanh thêm.”
Tác giả phát hiện tất cả mọi khía cạnh của cái KHÔNG (xe ko có kính) để dẫn tới một cái Có (có một trái tim) thế là chủ đề thâm thúy của bài thơ được tăng trưởng trọn vẹn:
“Ko có kính: rồi xe ko có đèn,
Ko có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.”
Tác giả lại thay đổi giọng điệu, lối nói tưng tửng trong những khổ thơ đầu đãnhường cho lối nói nghiêm trang đượm vẻ thiêng liêng:
“Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.”
Hình ảnh “miền Nam phía trước” vừa nói lên được nhiệm vụ nặng nề là tiếp viện cho chiến trường miền Nam của “tiểu đội xe ko kính” vừa gợi lên tình cảm thiêng liêng của người chiến sĩ lái xe đối với miền Nam ruột thịt. Và tứ thơ cuối cùng (chỉ cần trong xe có một trái tim) đã thăng bằng lại tất cả những gian nan, những tàn phá của chiến tranh. Sức mạnh của tình yêu nước đã thắng lợi quân thù hung bạo.
“Bài thơ về tiểu đội xe ko kính” là bài thơ hay và lạ mắt. Phát hiện được đề tài, thi sĩ đã khai thác mọi khía cạnh bất thần và thú vị. Giọng điệu thay đổi thích hợp, nhịp độ xoành xoạch biến hóa. Hình ảnh người chiến sĩ lái xe “Vì miền Nam phía trước” được khắc họa đậm nét, sinh động, nổi trội được cốt cách của những người người hùng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
4. Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính, mẫu 4:
Phạm Tiến Duật( 1941 -2007) là một trong những gương mặt tiêu biểu của thơ ca Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, thơ của ông chủ yếu viết về hình ảnh thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ qua các hình tượng người lính và cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn lịch sử, tiêu biểu là bài thơ ” bài thơ tiểu đội xe ko kính” ra đời năm 1969 lúc cuộc kháng chiến của quân và dân ta đang diễn ra khốc liệt. Qua việc khắc họa hình ảnh lạ mắt những chiếc xe ko kính thi sĩ làm nổi trội tư thế hiên ngang, ý thức sáng sủa bất chấp mọi khó khăn nguy hiểm và ý chí tranh đấu giải phóng miền Nam của những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn.
Trước hết nguồn cảm hứng của bài thơ kể từ hình ảnh lạ mắt: hình ảnh những chiếc xe ko kính, những chiếc xe ko kính của Phạm Tiến Duật là hình ảnh thực, thực tới mực trần truồng.
“Ko có kính ko phải vì xe ko có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi”
Cấu trúc câu thơ dưới hình thức hỏi đáp, ba từ ” ko” đi liền nhau trình bày cách nói hồn nhiên đầy chất lính, tác giả giảng giải nguyên nhân xe mất kính là do bom giật, bom rung, đó chính là sự khốc liệt của chiến tranh, nhưng trải qua mưa bom bão đạn những chiếc xe càng trở thành méo mó biến dạng.
“Ko có kính, rồi xe ko có đèn,
Ko có mui xe, thùng xe có xước”
Nhưng kì diệu thay, những chiếc xe ko còn nguyên vẹn đấy vẫn kiên cường vượt qua mọi thử thách mưa bom, tiến về miền Nam dấu yêu, những chiến sĩ lái xe đã tạo nên sức mạnh đấy.
Bài văn Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính, văn mẫu tuyển chọn
Nét đẹp trước nhất ta bắt gặp ở những người chiến sĩ lái xe là tư thế hiên ngang, dũng cảm, tâm hồn trẻ trung, lãng mạng:
“Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng”
Từ láy ” ung dung” được đảo lên câu đầu liên kết với từ ” nhìn” được lặp lại ba lần đã khắc họa một tư thế thật đẹp của người lính, họ vẫn ung dung ngồi trong buồng lái trong khi sự sống và cái chết chỉ cách nhau một gang tất, cụm từ” nhìn thẳng” được dùng thật hay, nhìn thẳng là nhìn vào trục đường trước mắt, nhìn thẳng vào gian nan nhưng ko hề run sợ lé tránh.
Ko chỉ đẹp ở tư thế hiên ngang, dũng cảm người lính còn rất đáng yêu bởi tâm hồn trẻ trung lãng mạng.
“Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy trục đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái”
Những câu thơ nhanh, gấp nhưng mà nhịp nhàng như bánh xe lăn đều trên đường, bằng việc sử dụng phép điệp ngữ ” nhìn thấy” liên kết động từ” xoa, chạy thẳng, sa, ùa”, tác giả đã diễn tả cảm giác mạnh và đột ngột của người chiến sĩ lái xe lúc ngồi trong buồng lái, qua ô cửa kính vỡ trong tư thế ” nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng”, người lính như cảm thu được vẻ đẹp của tự nhiên, đặc trưng ” trục đường chạy thẳng vào tim” là hình ảnh rực rỡ gợi lên vận tốc của chiếc xe đang nhanh trên trục đường, nó cũng là hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng của trục đường cách mệnh, trục đường tranh đấu giải phóng miền Nam, người lính chỉ quan tâm tới nhiệm vụ ko hốt hoảng sợ hãi dường như tất cả tự nhiên vạn vật đồng hành cùng họ tiến về phía trước.
Xe ko kính biết bao nguy hiểm nhưng người lính vẫn vượt lên hoàn cảnh bằng ý thức sáng sủa, bất chấp mọi gian nan.
“Ko có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Ko có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngòai trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi”
Ngoài sự khốc liệt của chiến tranh, các chiến sĩ còn phải chịu nhiều gian nan bởi sự khắc nghiệt của tự nhiên, thời tiết, những câu thơ trên đầy ắp chất sống hiện thực ở chiến trường, hiện thực đầy gian nan nhưng các chiến sĩ đã tầm thường hóa cái gian nan đấy, chấp nhận nó như một thế tất vẫn đùa vui, tếu táo: “Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.”, một tâm hồn đáng yêu sôi nổi làm sao? đó còn là khả năng kiên cường của những người chiến sĩ, vẻ đẹp đấy còn được tác giả khắc họa bằng giọng thơ trẻ trung như lời nói của mồm “Ko có kính, ừ thì có bụi”, , gian nan là vậy nhưng qua cách nhìn của những người lính thì vô cùng nhẹ nhõm, bởi lòng dũng cảm đã trở thành then chốt, thực chất người lính trong trận đấu đấu.
Trong gian lao thử thách tình đồng chí, đồng chí của họ càng thêm sâu nặng, thắm thiết.
“Những chiếc xe từ trong bom rơi
Ðã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Nhịp thơ như lắng lại, những người chiến sĩ nói về đồng chí cũng như đang nói về mình, họ gặp nhau từ chỗ bom rơi, tức là từ chỗ khốc liệt của trận đấu, cũng từ nơi này họ đồng cảm san sớt và trở thành bằng hữu, họ chào nhau bằng những cử chỉ hết sức thân tình “Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.”, đó la thú vui, lời động viên và chúc mừng nhau lúc vượt qua khó khăn, là niềm tự hào sau mỗi lần thắng lợi.
Cảnh sinh hoạt của người lính bữa ăn giấc ngủ được khắc họa bằng hai hình ảnh ” bếp hoàng cầm, võng mắc” tất cả đều tạm thời nhưng cách nhìn, cách nghĩ rất cảm động: ” gia đình đấy” họ coi nhau như anh em trong nhà, càng thiếu thốn thì càng xích lại gần nhau, tiếp thêm sức mạnh để đi tiếp chặng đường mới và làm lên thắng lợi.
Điệp ngữ ” lại đi” có ý nghĩa khẳng định đoàn xe ko ngừng tiến về phía trước khẩn chương và kiên cường, hình ảnh ẩn du ” trời xanh thêm” gợi lên tâm hồn sáng sủa” phơi phới tràn đầy niềm tin, hi vọng của người lính lái xe.
Bốn câu thơ cuối bài đã hoàn thiện bức chân dung tuyệt vời của người lính lái xe bởi ý chí tranh đấu giải phóng miền Nam và lòng yêu nước nồng nhiệt của họ:
“Ko có kính, rồi xe ko có đèn
Ko có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim”
Bằng việc sử dụng giải pháp liệt kê ” ko có kính, ko có đèn, ko có mui xe, thùng xe có xước” liên kết với điệp ngữ ” ko có” hai câu đầu củ khổ thơ ko chỉ nhấn mạnh sự thiếu thốn về vật chất nhưng mà còn diễn tả sự mất mát đau thương dồn dập của tiểu đội xe ko kính do bom đạn của quân thù dội xuống càng về cuối cùng càng khốc liệt, nhưng điều kì lạ là những chiếc xe ko còn nguyên vẹn đấy vẫn tiếp tục đi ” xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước”
Câu thơ cuối cùng như đọng lại một tâm huyết, cũng như một lời giảng giải cho tất cả những điều kì lạ xinh xắn: “Chỉ cần trong xe có một trái tim”
Trái tim là hình ảnh hoán dụ, là hình ảnh yêu nước nồng nàn, trái tim của ý chí tranh đấu giải phóng miền Nam thân yêu, trái tim dũng cảm, trái tim đấy có sức mạnh vô hạn, mạnh hơn mọi lỗi nguy lan, mạnh hơn mọi thứ bom đạn, mạnh hơn cả cái chết, sức mạnh quyết định thắng lợi ko phải là phương tiện vũ khí nhưng mà chính là con người mang trái tim nồng nàn yêu nước, kiên cường dũng cảm, có thể nói bai thơ hay nhất ở câu thơ cuối, nó như con mắt của bài thơ, bật sáng chủ đề, tỏa sáng vẻ đẹp của hình tượng người lính.
Thư vậy bằng thể thơ tự do tiếng nói bình dị, tự nhiên, giọng điệu pha chút ngang tàng, tinh nghịch, hình ảnh thơ chân thực, lạ mắt ” bài thơ về tiểu đội xe ko kính” của Phạm Tiến Duật” đã khắc họa thành công bức chân dung lạ mắt về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn với những nét đẹp về tâm hồn tình cảm, ý thức của họ chính là tiêu biểu cho vẻ đẹp của những người lính anh quân nhân cụ Hồ trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ tiêu biểu cho chủ nghĩa người hùng.
” Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Nhưng mà lòng phơi phới dậy tương lai”
Chúng ta mãi yêu quý, tự hào về họ – những con người đẹp nhất trong thời đại Hồ Chí Minh.
———————-HẾT——————-
Kế bên Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính các em cần tìm hiểu thêm những bài soạn khác trong Ngữ Văn lớp 9 như Bình giảng bốn khổ thơ đầu bài thơ về tiểu đội xe ko kính hay phần Soạn bài Bài thơ về tiểu đội xe ko kính nhằm củng cố tri thức Ngữ Văn lớp 9 của mình.
https://thuthuat.taimienphi.vn/phan-tich-bai-tho-tieu-doi-xe-khong-kinh-39358n
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Bạn thấy bài viết Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe ko kính bên dưới để irdet.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Viện Nghiên Cứu Và Phát Triển Công Nghệ Giáo Dục
#Phân #tích #Bài #thơ #về #tiểu #đội #ko #kính