Các em hãy cùng tham khảo bài văn mẫu Phân tích bài thơ Thương vợ để thấy được vẻ đẹp tảo tần giàu hi sinh của bà Tú và tình mến thương, sự trân trọng của Trần Tế Xương với người vợ tào khang của mình.

Đề bài: Phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương

Phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương

I. Dàn ý Phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương

1. Mở bài

• Đôi nét về tác giả Trần Tế Xương: một tác giả mang tư tưởng li tâm Nho giáo, tuy cuộc đời nhiều ngắn ngủi
• Thương vợ là một trong số những bài thơ hay và cảm động nhất của Tú Xương viết về bà Tú

2. Thân bài

a. Hai câu đề

Hoàn cảnh bà Tú: mang gánh nặng gia đình, quanh năm lặn lội “mom sông”

• Thời kì “quanh năm”: làm việc liên tục, ko trừ ngày nào, hết năm này qua năm khác
• Vị trí “mom sông”:phần đất nhô ra phía lòng sông ko ổn định.

⇒ Công việc và hoàn cảnh làm ăn vất vả, xuôi ngược, ko vững vàng, ổn định…(Còn tiếp)

Xem thêm: Tuyển chọn 4 mẫu phân tích Thương vợ học sinh giỏi chọn lọc hay nhất

II. Bài văn mẫu Phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương

1. Phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương, mẫu số 1:

Tú Xương là thi sĩ trào phúng bậc thầy trong nền văn học Việt Nam. Ngoài những bài thơ trào phúng sắc nhọn, lấy tiếng cười làm vũ khí giễu cợt và đả kích sâu cay gương mặt xấu xa, đồi tệ của cái xã hội thực dân nửa phong kiến, ông còn có một số bài thơ trữ tình, chứa chất bao nỗi niềm của một nhà nho nghèo về tình người và tình đời sâu nặng.

“Thương vợ” là bài thơ cảm động nhất trong những bài thơ trữ tình của Tú Xương. Nó là một bài thơ tâm tình, đồng thời cũng là một bài thơ thế sự. Bài thơ chứa chan tình thương yêu nồng nhiệt của thi sĩ đối với người vợ hiền thảo.

Sáu câu thơ đầu nói lên hình ảnh bà Tú trong gia đình là một người vợ rất đảm đang, chịu thương chịu thương chịu khó. Nếu bà vợ của Nguyễn Khuyến là một phụ nữ “hay lam hay làm, thắt lưng bó que, xắn váy quai cồng, tất tả thực nam đá chân chiêu, vì tớ đỡ đần trong mọi việc” (câu đối của Nguyễn Khuyến) thì bà Tú lại là một người nữ giới:

“Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng”

“Quanh năm giao thương” là cảnh làm ăn đầu tắt mặt tối, từ ngày này qua ngày khác, từ tháng này qua tháng khác, ko được một ngày ngơi nghỉ. Bà Tú “giao thương ở mom sông”, nơi mỏm đất nhô ra, ba bề bao bọc sông nước, nơi làm ăn là cái thế đất chông chênh. Hai chữ “mom sông” gợi tả một cuộc đời nhiều mưa nắng, một cảnh đời lắm cay cực, phải vật lộn kiếm sống, mới “nuôi đủ năm con với một chồng”.
Một gánh gia đình đè nặng lên đôi vai người mẹ, người vợ. Thông thường người ta chỉ đếm mớ rau, con cá, đếm tiền nong chứ người nào “đếm” con, “đếm” chồng. Câu thơ tự trào ẩn chứa nỗi niềm chua chát về một gia đạo gặp nhiều khó khăn: đông con, người chồng đang phải “ăn lương vợ”.

Có thể nói, hai câu thơ trong phần đề, Tú Xương ghi lại một cách chân thực hình ảnh người vợ tảo tần, đảm đang của mình.
Phần thực, tô đậm thêm chân dung bà Tú, mỗi sáng mỗi tối đi đi về về “lặn lội” làm ăn như “thân cò” nơi “quãng vắng”. Tiếng nói thơ tăng cấp, tô đậm thêm nỗi cực nhọc của người vợ. Câu chữ như những nét vẽ, gam màu tiếp nối nhau, bổ trợ và tăng thêm; đã “lặn lội” Lại “thân cò”, rồi còn “lúc quãng vắng”. Nỗi cực nhọc kiếm sống ở “mom sông” tưởng như ko thể nào nói hết được! Hình ảnh “con cò” cái cò trong ca dao cổ: “Con cò lặn lội bờ sông…”, “Con cò đi đón cơn mưa…”, “Cái cò, cái vạc, cái nông,..” được tái tạo trong thơ Tú Xương qua hình ảnh “thân cò” lầm lũi, đã mang lại cho người đọc bao liên tưởng cảm động về bà Tú, cũng như thân phận vất vả, cực khổ, của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội cũ:

“Lặn lội thân cò nơi quãng vắng
Ỉ eo mặt nước buổi đò đông”

“Ỉ eo” là từ láy tượng thanh chỉ sự làm rầy rà bằng lời đòi, gọi liên tục dai đẳng: gợi tả cảnh tranh sắm tranh bán, cảnh cãi vã nơi “mặt nước” lúc “đò đông”. Một cuộc đời “lặn lội”, một cảnh sống làm ăn “kiêng kỵ”. Nghệ thuật đối rực rỡ đã làm nổi trội cảnh kiếm ăn nhiều khốn cùng. Bát cơm, manh áo nhưng mà bà Tú kiếm được “nuôi đủ năm con với một chồng’” phải. “lặn lội” trong mưa nắng, phải tranh giành “kiêng kỵ”, phải trả giá bao mồ hôi, nước mắt giữa thời buổi khó khăn! Tiếp theo là hai câu luận, Tú Xương vận dụng rất thông minh hai thành ngữ: “một duyên hai nợ” và “năm nắng mười mưa”, đối xứng nhau hài hòa, màu sắc dân gian đặm đà trong cảm nhận và tiếng nói biểu đạt:

“Một duyên hai nợ, âu đành phận,
Năm nắng, mười mưa dám quản công.”

“Duyên” là duyên số, duyên phận, là cái “nợ” đời nhưng mà bà Tú phải cam phận, chịu đựng. “Nắng”, “mưa” tượng trưng cho mọi vất vả, khổ cực. Các số từ trong câu thơ tăng dần lên: “một”, “hai”, “năm”, “mười”  làm nổi rõ đức hi sinh thầm lặng của bà Tú, một người phụ nữ chịu thương, chịu thương chịu khó vì sự no đủ, hạnh phúc của chồng con và gia đình. “Âu đành phận”, “dám quản công” giọng thơ nhiều xót xa, thương cảm, thương mình, thương gia đạo nhiều trái ngang.

Tóm lại, sáu câu thơ đầu bằng tấm lòng hàm ơn và cảm phục, Tú Xương đã phác họa một vài nét rất chân thực và cảm động về hình ảnh bà Tú, người vợ hiền thảo của mình với bao đức tính đáng quý: đảm đang, tảo tần, chịu thương chịu thương chịu khó, thầm lăng hi sinh cho hạnh phúc gia đình. Tú Xương trình bày một tài năng điêu luyện trong sử dụng tiếng nói và thông minh hình ảnh. Các từ láy, các số từ, phép đôi, thành ngữ và hình ảnh “thân Cò” … đã tạo nên ấn tượng và sức quyến rũ văn học.

Hai cấu kết, Tú Xương sử dụng từ ngữ thông tục, lấy tiếng chửi nơi “mom sông” lúc “buổi đò đông” đưa vào thơ rất tự nhiên, bình dị. Ông tự trách mình:

“Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko!”

Trách mình “ăn lương vợ”, nhưng mà “ăn ở bạc”. Vai trò người chồng, người cha chẳng giúp ích được gì, vô trò trống, thậm chí còn “hờ hững” với vợ con. Lời tự trách sao nhưng mà đau xót thế! Ta đã biết, Tú Xương có văn tài, nhưng công danh dở dang, thi cử long đong. Sống giữa một xã hội “dở Tây, dở ta”, chữ nho mạt vận, lúc nhưng mà “Ông Nghè, ông Cống cũng nằm co”, cho nên thi sĩ tự trách mình đồng thời cũng là trách đời đen bạc. Ông ko xu thời để vinh thân phì gia “tối rượu sâm banh, sáng sữa bò”.

Hai cấu kết là cả một nỗi niềm tâm tình và thế sự đầy buồn thương, là tiếng nói của một trí thức giàu tư cách, nặng tình đời, thương vợ con, thương gia đạo nghèo. Tú Xương thương vợ cũng chính là thương mình vậy: nỗi đau thất thế của thi sĩ lúc cảnh đời thay đổi!

Bài thơ “Thương vợ” được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú. Tiếng nói thơ bình dị như là tiếng nói đời thường nơi “mom sông” của những người giao thương nhỏ, cách đây một thế kỉ. Các cụ thể nghệ thuật chọn lựa vừa cá thể (bà Tú với “năm con, một chồng”) vừa nói chung thâm thúy (người phụ nữ ngày xưa). Hình tượng thơ súc tích, gợi cảm: thương vợ, thương mình, buồn về gia đạo thêm nỗi đau đời. “Thương vợ’” là bài thơ trữ tình rực rỡ của Tú Xương nói về người vợ, người phụ nữ ngày xưa với bao đức tính tốt đẹp, hình ảnh bà Tú được nói tới trong bài thơ rất thân thiện với người mẹ, người chị trong mỗi gia đình Việt Nam.

Tú Xương chiếm một địa vị vẻ vang trong nền văn học Việt Nam. Tên tuổi ông sống mãi với non Côi, sông Vị.

————— HẾT BÀI 1—————–

Thương vợ là nỗi đồng cảm, trân trọng của ông Tú dành cho người vợ tào khang đồng thời cũng là những lời tự giễu đầy xót xa về thân làm chủ gia đình nhưng lại ko thể hoàn thành trách nhiệm của mình. Tìm hiểu về bài thơ, các em có thể tham khảo thêm: Soạn bài Thương vợ, Đọc hiểu bài thơ Thương vợ, Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ, Sơ đồ tư duy Thương vợ.

2. Phân tích Thương Vợ của thi sĩ Tú Xương, mẫu số 2:

Thơ xưa viết về người vợ đã ít, nhưng mà viết về người vợ lúc còn sống càng hiếm hoi hơn. Các thi nhân thường chỉ làm thơ lúc người bạn trăm năm đã nhắm mắt xuôi tay. Kể cũng là điều nghiệt ngã lúc người vợ đi vào cõi thiên thu mới được bước vào địa hạt thi ca.
Bà Tú Xương có thể đã phải chịu nhiều nghiệt ngã của cuộc đời nhưng bà lại có niềm hạnh phúc nhưng mà bao kiếp người vợ xưa ko có được: Ngay lúc còn sống bà đã đi vào thơ ông Tú Xương với tất cả niềm thương yêu, trân trọng của chồng. Trong thơ Tú Xương, có một mảng lớn viết về người vợ nhưng mà bài Thương vợ là một trong những bài xuất sắc nhất.

Tình thương vợ sâu nặng của Tú Xương trình bày qua sự thấu hiểu nỗi vất vả gian lao và phẩm chất cao đẹp của người vợ.
Câu thơ mở đầu nói hoàn cảnh làm ăn giao thương của bà Tú. Hoàn cảnh vất vả, lam lũ được gợi lên qua cách nói thời kì, cách nêu vị trí. Quanh năm là suốt cả năm, ko trừ ngày nào dù mưa hay nắng. Quanh năm còn là năm này tiếp năm khác tới chóng mặt, tới rời rã chứ đâu phải chỉ một năm. Vị trí bà Tú giao thương là mom sông, cái doi đất nhô như lời giới thiệu, lại như một bối cảnh làm hiện lên hình bà Tú tảo tần, tất bật xuôi ngược:

Quanh năm giao thương ở mom sông.

Thấm thía nỗi vất vả, gian lao của vợ, Tú Xương mượn hình ảnh con cò trong ca dao để nói về bà Tú. Có điều hình ảnh con cò trong ca dao đầy tội nghiệp nhưng mà hình ảnh con cò trong thơ Tú Xương còn tội nghiệp hơn. Con cò trong thơ Tú Xương ko chỉ xuất hiện trong cái rợn ngợp của ko gian (như con cò trong ca dao) nhưng mà cái rợn ngợp của thời kì. Chỉ bằng ba từ lúc quãng vắng tác giả đã nói lên được cả thời kì, ko gian hẻo lánh, rợn ngợp, chứa đầy lo lắng cái rợn ngợp của thời kì, đã làm hao hụt cả ý thơ. So với câu ca dao: Con cò lặn lội bờ sông, câu thơ của Tú Xương:

Lặn lội thân cò lúc quãng vắng

Là cả một sự thông minh. Cách đảo ngữ – đưa từ “lặn lội lên” đầu câu, cách thay từ – thay từ con cò bằng thân cò, càng làm tăng nỗi vất vả gian truân của bà Tú. Từ thân cò gợi cả nỗi đau thân phận, so với từ con của Tú Xương cũng thâm thúy, thấm thía hơn.
Nếu câu thơ thứ ba gợi nỗi vất vả đơn chiếc thì câu thứ tư lại làm rõ sự vật lộn với cuộc sống của bà Tú:

Ỉ eo mặt nước buổi đò đông

Câu thơ gợi cảnh chen chúc, bươn bả trên sông nước của những người giao thương nhỏ. Sự cạnh tranh chưa tới mức sát phạt nhau nhưng cũng ko thiếu lời qua tiếng lại. Buổi đò đông đâu phải là ít lo lắng, nguy hiểm hơn lúc quãng vắng. Trong ca dao, người mẹ từng dặn con: Con ơi nhớ lấy câu này / Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua. “Buổi đò đông” ko chỉ có những lời phàn nàn, mè nheo, cau gắt, những sự chen lấn xô đẩy nhưng mà còn chứa đầy bất trắc nguy hiểm. Hai câu thực đối nhau về ngữ (lúc quãng vắng đối với buổi đò đông) nhưng lại thừa tiếp nhau về ý để làm nổi trội sự vất vả gian truân của bà Tú: đã vất vả, đơn chiếc, lại thêm sự bươn bả trong hoàn cảnh chen chúc làm ăn.

Hai câu thực nói thực cảnh bà Tú đồng thời cho ta thấy thực tình của Tú Xương: tấm lòng xót thương da diết.
Cuộc sống vất vả gian truân càng ngời lên phẩm chất cao đẹp của bà Tú. Bà là người đảm đang tháo vát:

Nuôi đủ năm con với một chồng

Mỗi chữ trong câu thơ Tú Xương đều chất chứa bao ý tình, từ đủ trong nuôi đủ vừa nói số lượng, vừa nói chất lượng. Bà Tú nuôi đủ cả con, cả chồng, nuôi đảm bảo tới mức: “Cơm hai bữa: cá kho rau muống – Quà một chiều: khoai lang, lúa ngô” (Thầy đồ dạy học).
Trong hai câu luận, Tú Xương một lần nữa cảm phục sự hy sinh rất mực của vợ:

Năm nắng mười mưa dám quản công

Ở câu thơ này, “nắng mưa” chỉ sự vất vả, “năm, mười” là số lượng phiếm chỉ, để nói số nhiều, được tách ra tạo nên một thành ngữ chéo (năm nắng mười mưa) vừa nói lên sự vất vả gian lao, vừa trình bày được đức tính chịu thương chịu thương chịu khó, hết lòng vì chồng vì con của bà Tú.

Trong những bài thơ viết về vợ của Tú Xương, bao giờ ta cũng bắt gặp hình ảnh hai người: bà Tú hiện lên phía trước, ông Tú khuất lấp ở phía sau, nhìn tinh mới thấy. Lúc đã thấy rối thì ấn tượng thật sâu đậm. Ở bài thơ Thương vợ cũng vậy. Ông Tú ko xuất hiện trực tiếp nhưng vẫn hiển hiện trong từng câu thơ. Đằng sau cốt cách khôi hài, trào phúng là cả một tấm lòng, ko chỉ thương nhưng mà còn tri ân vợ. Về câu thơ: “Nuôi đủ năm con với một chồng”, có người cho rằng ở đây ông Tú tự coi mình là một thứ con đặc thù để bà Tú phải nuôi. Tú Xương đã ko gộp mình với con để nói nhưng mà tách riêng, con riêng rất rành mạch là để ông tự riêng tri ân vợ.

Thi sĩ ko chỉ cảm phục, hàm ơn sự hy sinh rất mực của vợ nhưng mà ông còn tự trách, tự lên án bản thân. Ông ko dựa vào duyên số để trút bỏ trách nhiệm. Bà Tú lấy ông là do duyên nhưng duyên một nhưng mà nợ hai. Tú Xương tự coi mình là cái nợ nhưng mà bà Tú phải gánh chịu. Nợ gấp đôi duyên, duyên ít nợ nhiều. Ông chửi thói thường tệ bạc, vì thói thường là một nguyên nhân sâu xa khiến bà Tú phải khổ. Nhưng Tú Xương cũng ko đổ vấy cho thói thường. Sự hờ hững của ông với con cũng là một biểu lộ của thói thường tệ bạc. Câu thơ Tú Xương tự rủa mát mình cũng là lời tự phán xét, tự lên án:

Có chồng hờ hững cũng như ko

Ở cái thời nhưng mà xã hội đã có luật ko thành văn bản đối với người phụ nữ: “xuất giá tòng phu” (lấy chồng theo chồng), đối với mối quan hệ vợ chồng thì “phụ xướng, phụ tuỳ” (chồng nói, vợ theo), thế nhưng mà có một nhà nho dám sòng phẳng với bản thân, với cuộc đời, dám tự thừa nhận mình là quân ăn lương vợ, ko những đã biết trông thấy thiếu sót, nhưng mà còn dám tự nhận thiếu sót. Một con người như thế chẳng đẹp lắm sao.
Nhan đề Thương vợ chưa nói hết sự thâm thúy trong tình cảm của Tú Xương đối với vợ cũng như chưa trình bày được đầy đủ vẻ đẹp nhân văn của hồn thơ Tú Xương. Ở bài thơ này, tác giả ko chỉ thương vợ nhưng mà còn ơn vợ, ko chỉ lên án “thói thường” nhưng mà còn tự trách.
Thi sĩ dám tự nhận thiếu sót, càng thấy mình khuyết thiếu càng thương yêu, quý trọng vợ hơn.

Tình thương yêu, quý trọng vợ là xúc cảm có phần mới mẻ so với những xúc cảm thân thuộc trong văn học trung đại. Xúc cảm mới mẻ đó lại được diễn tả bằng hình ảnh và tiếng nói thân thuộc của văn học dân gian, chứng tỏ hồn thơ Tú Xương dù mới lạ, lạ mắt vẫn rất thân thiện với mọi người, vẫn có gốc rễ sâu xa trong tiềm thức dân tộc.

3. Bài văn Phân tích bài thơ Thương Vợ, mẫu số 3:

Trần Tế Xương (bút danh là Tú Xương) là thi sĩ trào phúng nổi tiếng, có nhẽ là thi sĩ trào phúng rực rỡ nhất trong nền văn học của nước nhà. Thơ trào phúng, châm biếm, đả kích của Tú Xương sở dĩ được nhiều người thích thú vì có tính chất trữ tình (trong tiếng cười có nước mắt). Dòng trữ tình trong thơ Tú Xương thỉnh thoảng được tách ra thành những bài thơ trữ tình tinh khiết, thấm thía. Hai tuyệt tác “Sông Lấp” và “Thương vợ” tiêu biểu cho dòng thơ trữ tình của Tú Xương.
Bài thơ sau đây là bài “Thương vợ” của Tú Xương:

“Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò lúc quãng vẵng,
Ỉ eo mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko!”

Trần Tế Xương long đong trong thi cử, đi thi tới lần thứ tám mới đậu được cái tú tài. Ông học giỏi nhưng phải cái ngông quá, thật ra thái độ ngông của ông là một cách ông phản kháng lại cơ chế thi cử lạc lậu, quan trường “ậm ọc” lúc bấy giờ. Nhưng mà đậu được cái tú tài thì rồi cũng làm “quan tại gia” thôi. Hồi đó phải đậu cử nhân mới được bổ tri huyện. Thế là bà Tú gần như phải nuôi chồng suốt đời. Ông Tú chỉ còn biết đem tài hoa của mình nhưng mà ghi công cho bà Tú:

“Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng”.

Từ “mom” thật là hay, vừa thấy được nỗi gian truân của bà Tú giao thương quanh năm bên bờ sông Vị, vừa thấy được tấm lòng của thi sĩ đối với việc giao thương vất vả của vợ. Từ “mom” là tổng hợp nghĩa của các từ ven, bờ, vực, thềm, thành một từ thông minh của thi sĩ làm giầu thêm cho tiếng Việt. Bà Tú buôn thúng bán bưng quanh năm ở “mom sông” nhưng mà nuôi chồng, nuôi con:

“Nuôi đủ năm con với một chồng”

Câu thơ chỉ mấy con số khô khốc thế vậy nhưng mà tế toái lắm đó! “Nuôi đủ năm con” là vì con, phải nuôi, nên đếm ra để nhưng mà nuôi. Nhưng còn chồng thì một chồng chứ mấy chồng, cớ sao lại cũng phải đếm ra “một chồng”? Là vì chồng cũng phải nuôi, nhưng mà bà Tú với cái gánh trên vai nuôi năm đứa con đã là vất vả, lại thêm một ông Tú trong nhà nữa thì gánh nặng gấp đôi. Thời đó nhưng mà nuôi một ông Tú, lại là Tú Xương nữa thì nhiêu khê lắm.

Nhưng bà Tú được xoa dịu là vì ông Tú, cái con người tưởng như chỉ biết bông đùa, cười cợt đó lại để tâm tới từng bước chân của bà trên đường lặn lội giao thương:

“Lặn lội thân cò lúc quãng vắng,
Ỉ eo mặt nước buổi đò đông”

Có thể nói lòng thương vợ của thi sĩ dào dạt lên trong hai câu thơ này. Hình ảnh lặn lội thân cò được tác giả mô phỏng theo một biểu tượng trong thi ca dân gian để nói về người phụ nữ lao động:

“Con cò lặn lội bờ sông
Gánh tạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non”

Nếu như từ “lặn lội” được đảo ra phía trước chủ ngữ để nhấn mạnh sự vất vả của bà Tú, thì từ “kiêng kỵ” gợi lên âm thanh hỗn tạp (tiếng kì kèo mặc cả, tiếng cãi cọ tranh giành) của “buổi đò đông”. Hai tình huống đối lập thật hay: “vắng” và “đông”. Người phụ nữ gánh hàng lặn lội trên quãng đường vắng thật là khổ. Nhưng mà tới chỗ “đò đông” thì thật là đáng sợ! Tức là nhìn từ phía nào, thi sĩ cũng thương vợ, tình thương thấm thía, cảm động.
Sang hai câu luận, tác giả chuyển sang diễn tả nội tâm của bà Tú, lời thơ như lời độc thoại của người vợ:

“Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công”

Nhân dân ta thường nói “vợ chồng là duyên nợ”. Thi sĩ Tú Xương đã chỉ từ ghép “duyên nợ” thành hai từ đơn: “duyên – nợ”. “Duyên” thì thiêng liêng rồi vì đã có sự tham gia của đấng vô hình (ông Tơ bà Nguyệt), còn “nợ” thì đã thành trách nhiệm nặng nề. “Một duyên hai nợ” đã diễn tả được sự vận động trong tâm trí của bà Tú. “Một duyên hai nợ âu đành phận” là bà Tú đã thuận theo lòng trời và thuận theo lòng người (tấm lòng của chính bà!). Nói gọn lại là bà Tú đã chấp nhận! Và chấp nhận cuộc hôn nhân duyên nợ này, bà chấp nhận một ông đồ nho ngông “tám khoa chưa khỏi phạm trường quy”, bà chấp nhận vị quan “ăn lương vợ” nên bà đâu “dám quản công”:

“Năm nắng mười mưa dám quản công”

Thành ngữ “dầm mưa dãi nắng” được tác giả vận dụng thông minh thành “năm nắng mười mưa”. Phải nói những con số trong thơ Tú Xương rất có thần. Ta đã thấm thía với hai số năm – một trong câu thừa đề (Nuôi đủ năm con với một chồng). Giờ đây là sự linh diệu của những con số một – hai và năm – mười trong câu luận. “Một duyên hai nợ” đối với “Năm nắng mười mưa”, cho thấy khó khăn cứ tăng lên, bà Tú chịu đựng hết.
Trước người vợ giỏi giang, tảo tần, chịu đựng mọi gian lao vất vả để “nuôi đủ năm con với một chồng” thì thi sĩ chỉ còn biết tự trách mình.

“Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko!”

Vì quá thương vợ nhưng mà thi sĩ tự trách mình, trách một cách nặng nề. “Cha mẹ thói thường…” thì đã thành lời xỉ vả mình. Thật ra là một cách ông Tú nhún nhường để cho công trạng của bà Tú nổi lên, chứ Tú Xương đâu phải là người “ăn ở bạc”. Ăn chơi sa đà thì có, “hờ hững” nữa, thì thi sĩ đã thành thật nói rồi, chứ bạc tình, bạc nghĩa thì ko. Gang thép với cường quyền nhưng mà nhũn với vợ như thế thì thật là con người đáng kính.
Bao nhiêu công trạng trong gia đình, ông Tú dành cho bà Tú, ông chỉ nhận về cho mình một chữ “ko”. Nhưng bình tâm nhưng mà xét thì ông Tú cũng xứng với bà Tú vì trên tổ quốc gian lao và vất vả này có hàng triệu người như bà Tú, nhưng chỉ có một bà Tú là được vào cõi thơ, cõi bất tử!
Phân tích Thương vợ của Tú Xương, chúng ta có thể cảm thu được hình ảnh người phụ nữ giỏi giang, lam lũ, tảo tần nuôi chồng nuôi con. Bà Tú có những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam xưa.

4. Bài văn Phân tích bài thơ Thương Vợ, mẫu số 4:

Trần Tế Xương hay còn có bút danh là Tú Xương, ông là một tác giả nổi tiếng với nhiều tác phẩm mang chất trào phúng và trữ tình. Ông chỉ sống 37 tuổi và học vị tú tài, nhưng sự nghiệp thơ ca của ông đã trở thành bất tử. Ông để lại khoảng 100 tác phẩm gồm: thơ, văn tế, phú, câu đối, … Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là bài thơ “Thương vợ”. Một bài thơ tô đọng trong đó là những phẩm chất tốt đẹp của người vợ, người phụ nữ đảm đang, chịu thương, chịu thương chịu khó vì hạnh phúc của chồng con. Bài thơ được Tú Xương viết như sau:

“Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Ỉ eo mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ, âu đành phận
Năm nắng mười mưa, dám quản công
Cha mẹ thói thường ăn ở bạc!
Có chồng hờ hững cũng như ko!”

Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú đường luật với bố cục được chia làm bốn phần: đề, thực, luận, kết. Mỗi phần hai câu nhằm khắc họa một cách sắc nét hình ảnh bà Tú- vợ Tú Xương, cũng như đang nói lên một phần nào đó hình ảnh người phụ nữ ở xã hội xưa.
Trong hai cầu đề Tú Xương đã giới thiệu một cách nói chung về công việc của bà Tú. Đó là sự tảo tần “quanh năm” giao thương ở mom sông, việc sắm bán này ko hề có cửa tiệm hay vốn liếng nhiều. Đây là một công việc vất vả, cực nhọc, thu nhập bất ổn song bà Tú vẫn đang “nuôi đủ” năm con với một chồng nhưng mà ko một lời oán trách. Trong câu này, tác giả tách mình một bên, con một bên nhằm nhấn mạnh việc, mặc dù ông đỗ tú tài nhưng ko được làm quan, phải đặt gánh nặng lên đôi vai của người vợ, người nhưng mà ông mến thương. Câu thơ như là lời trách nặng nề của tác giả đối với chính bản thân mình, Nhưng qua câu thơ ta cũng thấy được cái tình cảm mến thương nhưng mà Tú Xương dành tặng cho vợ mình.

Để diễn tả một cách cụ thể hơn sự vất vả trong công việc của bà Tú, trong hai câu thực tác giả đã mượn hình ảnh con cò trong ca dao Việt Nam để trở thành “thân cò” nhằm trình bày sự lặn lội vất vả của bà Tú trong công việc mưu sinh hàng ngày tại nơi “quãng vắng”. Ngoài ra, Tú Xương còn nói chung một cách sinh động cảnh bán sỉ ở mom sông của bà Tú qua câu “Ỉ eo mặt nước buổi đò đông”. Đó là hình ảnh nhốn nháo, tranh chấp sắm bán của nhiều con người có công việc như bà Tú. Nhìn chung, cuộc đời bà Tú ko ít khó khăn khó khăn.

Sự vất vả, vất vả của bà Tú ko được ngừng lại ở hai phần đề và thực nhưng mà nó còn tăng lên ở phần luận. Bằng việc sử dụng hai câu thuật ngữ “một duyên, hai nợ” và “năm nắng mười mưa” tác giả đã toát lên sự hi sinh cao cả của bà Tú, đó là việc chấp nhận số phận chăm lo cho chồng con và dù nắng hay mưa cũng ko bỏ việc. Ở đây, Tú Xương đã nêu lên đức tính tốt đẹp của bà Tú nói riêng và người phụ nữ nói chung, đó là sự tảo tần, đảm đang, nhẫn nại, sẵn sàng hi sinh vì gia đình. Đồng thời qua đây tác giả cũng bộc lộ nỗi niềm hàm ơn và quý trọng đối với bà Tú.

Cùng với quý trọng và hàm ơn bà Tú ở hai câu luận, thì hai cấu kết là một cách nói ngao ngán về nỗi niềm tâm tình của tác giả- Tú Xương. Một lời thở dài về “cái thói thường” ông nhắc tới chính là cái xã hội lúc bấy giờ- một xã hội mang tính nửa tây nửa ta, nửa phong kiến, nửa thực dân với những tư tưởng và đạo lí bị suy thoái. Kế bên ông tự trách bản thân sao nhưng mà “ăn ở bạc” thi cử hoài nhưng mà ko đỗ đạt, không thể làm quan, ko giúp được gì cho vợ con, đẩy vợ con phải chịu khổ vì mình. Cuối cùng mọi thứ đúc kết trong lời than đầy xót xa của Tú Xương

“Có chồng hờ hững cũng như ko”.

Tóm lại “Thương vợ” là một bài thơ hay mang đậm trị giá xúc cảm của Tú Xương. Nó hay trong cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh trong ca dao, thành ngữ của Tú Xương. Bài thư lại mang đậm xúc cảm thật tâm, lời thơ giản dị nhưng mà thâm thúy, nói lên tình cảm mến thương, sự quý trọng nhưng mà Tú Xương dành cho vợ. Ngoài ra, bài thơ còn trình bày đức tính đẹp của người phụ nữ Việt Nam xã hội xưa nói chung và bà Tú nói riêng.

5. Phân tích bài Thương Vợ của Trần Tế Xương, mẫu số 5:

Thơ văn Trần Tế Xương gồm hai mảng lớn: trào phúng và trữ tình. Có bài hoàn toàn là đả kích, châm biếm, có bài thuần là trữ tình. Tuy vậy, hai mảng ko tuyệt đối cách trở. Thường là châm biếm thâm thúy nhưng vẫn có chất trữ tình. Trái lại, trữ tình thấm thìa cũng pha chút cười cợt theo thói quen trào phúng. Thương vợ là một bài thơ tương tự.
Thương vợ là bài thơ phản ánh hình ảnh bà Tú vất vả, đảm đang, lặng lẽ hi sinh vì chồng vì con, đồng thời trình bày tình thương yêu, quý trọng và hàm ơn của Tú Xương đối với người vợ của mình.

Quanh năm giao thương ở mom sông,
Nuôi đủ năm con với một chồng.

Chỉ bằng vài lời kể nôm na, bình dị, Tú Xương đã giúp người đọc tưởng tượng ra cảnh bà Tú một mình mang trên vai gánh nặng gia đình, lặn lội nơi đầu sông, bến chợ.

Mom sông là mỏm đất nhô ra dòng sông, cũng là một vị trí ở phía Bắc thành thị Nam Định. Ngày xưa, đây là nơi trên bến dưới thuyền, người từ các nơi đổ về giao thương. Quanh năm, bà Tú làm ăn ở đó để kiếm tiền trang trải cho cuộc sống gia đình gồm hai vợ chồng và năm đứa con thơ.

Quanh năm giao thương có tức là ko ngơi nghỉ ngày nào. Hơn nữa, chữ mom sông càng tô đậm thêm cái thế chông chênh, ko vững vàng của công việc làm ăn. Mom sông ba bề là nước, có thể đổ ùm xuống sông lúc nào ko biết. Ở cái mỏm đất chông chênh đấy, hình ảnh bà Tú dường như càng nhỏ nhỏ và độc thân. Một mình bà phải xông pha nơi đầu sóng ngọn nguồn, vất vả tội nghiệp biết bao! Trên đây là thời kì, ko gian và cả tính chất công việc làm ăn giao thương của bà Tú.

Vì sao bà Tú lại chấp nhận sự lam lũ, vất vả như thế? Đương nhiên là để nuôi chồng, nuôi con. Ngày xưa, xã hội phong kiến dành cho phụ nữ nghĩa vụ là thờ chổng, nuôi con. Với bà Tú, cứng cáp là có chuyện thờ chồng. Thờ chồng bao hàm cả nghĩa vụ nuôi chồng. Đó là sự bất công của xã hội, nhưng xét về mặt đức độ thì sức đảm đang tháo vát của những người vợ như bà Tú thật đáng nể sợ.

Cái ko tầm thường trong bài thơ là cách đếm số người. Giá như tính gộp lại là sáu mồm ăn và một mình bà Tú nhưng mà phải đảm đương tới chừng đấy cũng đã là nhiều. Trên đời, phần lớn phụ nữ cũng gặp cảnh như thế. Đằng này, tác giả đếm rõ ràng là: năm con với một chồng. Đặc trưng là tách riêng ông chồng ra và đếm là một. Xuân Diệu có nhận xét rất hay lúc đọc câu thơ này: “Thì ra ông chồng cũng phải nuôi, tựa hồ như lũ con bé nhỏ nên mới đếm ngang hàng với chúng nó: một mồm ăn, hai mồm ăn…”.

Nhưng mà bà Tú nuôi chồng đâu có đơn giản như nuôi con. Cơm ăn đành rằng, thỉnh thoảng phải có tí rượu tí trà cho ông ngâm nga câu thơ câu phú. Áo mặc đành rằng, còn phải có bộ cánh tử tế cho ông đi đây đi đó, chứ người nào lại để cho ông quanh năm “Bức sốt nhưng mình vẫn áo bông” và “Một đoàn rách rưới con như bố”. Lại phải cho ông xỏng xảnh ít tiền trong túi để gặp bạn, gặp bè. Đấy thế nhưng mà bà nuôi đủ, tức là đủ cả về số lượng lẫn chất lượng. Tương tự là bà Tú ko chỉ nuôi ông Tú nhưng mà còn cung phụng, còn thờ.

Nhưng kể ra được những điều đấy chứng tỏ là ông chồng thấu hiểu và biết giám định một cách xứng đáng công lao của bà vợ. Tương tự là thương vợ.

Tới câu thứ ba, hình ảnh bà Tú một mình thui thủi làm ăn càng hiện lên cụ thể và rõ nét hơn:

Lặn lội thân cò lúc quãng vắng,
Ỉ eo mặt nước buổi đò đông.

Tú Xương dùng một hình tượng thân thuộc trong văn học dân gian nói về người phụ nữ lao động ngày xưa: Con cò lặn lội bờ sông… nhưng ông ko so sánh nhưng mà tương đồng thân phận bà Tú với thân cò. Tấm thân mảnh dẻ, yếu ớt của bà Tú nhưng mà phải chịu dãi nắng dầm sương thì đã là gian nan, tội nghiệp, vậy nhưng mà bà còn phải lặn lội sớm trưa. Nghĩa đen của từ này cũng gợi ra đầy đủ cái vất vả, vất vả trong nghĩa bóng. Tấm thân cò đấy lại lặn lội trên quãng vắng đường xa. Nói quãng vắng là tự nhiên nổi lên cái lẻ loi, hiu quạnh, lúc cần ko biết nương tựa vào đâu, chưa nói tới những nguy hiểm bất trắc đối với thân gái dặm trường. Ỉ eo chi sự nói đi nói lại, có ý bất bình. Đò đông có thể hiểu hai cách: một là đò ngang đã chở đầy người, hai là đò từ các nơi lại rất đông. Hiểu cách nào cũng đúng với ý định đặc tả nỗi vất vả, gian nan trong cảnh kiếm ăn của bà Tú.

Kế bên nỗi khổ vật chất còn có nỗi khổ ý thức. Vì chồng con nhưng mà phải lặn lội đường xa quãng vắng, nhưng liệu chồng con có biết cho chăng? Và bà Tú cứ thầm lặng toan lo tương tự cho tới hết đời, hết kiếp… số phận bà là vậy.

Câu thơ mô tả nhưng mà đầy chất trữ tình, nghe thật xót xa, tội nghiệp! Ông Tú tỏ ra thông cảm với nỗi vất vả của vợ và thương vợ tới vậy là thâm thúy.

Ông Tú hiểu thấu công việc làm ăn của bà Tú. Lúc quãng vắng, buổi đò đông, bà đều vất vả vất vả, ko kể gian nan, ko quản thân mình, một lòng vì chồng, vì con. Bà Tú nhưng mà nghe được những lời như thế của ông chắc cũng thấy gánh nặng trên vai mình nhẹ bớt và trong thâm tâm bà cũng được xoa dịu ít nhiều.

Nhưng ko phải chỉ có thế, giọng điệu trữ tình kín đáo lồng trong hai câu tường thuật mô tả (câu 3, 4) chứng tỏ tim ông Tú ko phải hững hờ. Thương vợ nhưng cũng là tự trách mình. Ko phải chỉ tự coi mình là một mồm ăn để vợ phải nuôi nhưng mà còn hổ thẹn, thấy mình có cái gì đó như nhẫn tâm. Ông chồng trụ cột gia đình là mình ở đâu rồi nhưng mà để vợ phải nhọc nhằn, gian nan tới vậy? Tự trách mình như thế cũng là thương vợ thêm sâu.

Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.

Tú Xương lại vận dụng thêm một thành ngữ, một câu ca dân gian khác: Vợ chồng là duyên là nợ, Một duyên hai nợ ba tình… Vợ chồng gặp nhau là do ông Tơ bà Nguyệt xếp đặt từ kiếp trước. Có duyên thì tốt đẹp, hạnh phúc, là nợ thì thống khổ một đời.

Có nhẽ ở đây, ông Tú mượn tâm tư bà Tú nhưng mà suy ngẫm hay đúng ra, ông hoá thân vào bà để thông cảm thâm thúy hơn: lấy chồng như thế này thì cũng là duyên hoặc nợ thôi, số phận đã thế thì cũng đành thế. Cho nên có khổ cực bao nhiêu, năm nắng mười mưa cũng phải chịu, phải lo, nào dám quản công. Chẳng còn là chuyện thân nữa, dù là thân cò, nhưng mà đã là chuyện phận rồi, chuyện số phận.

Ôi! Lấy vợ lấy chồng, người ta bảo là duyên là nợ, nghĩ cũng đúng thật! Số phận đã như thế thì cũng đành thôi, chứ biết làm thế nào?! Cái số kiếp người phụ nữ như tấm lụa đào, như hạt mưa sa, như con thuyền lênh đênh mười hai bến nước, như cơm nguội đỡ lúc đói lòng… Trách làm sao được! Vậy thì còn dám kể gì gian lao, dám quản gì mưa nắng!

Lại thêm nghĩa của mấy nhóm từ âu đành, dám quản. Âu đành là một sự cực chẳng đã, xếp lại, nén xuống những gì bất bình, tủi nhục. Dám quản tức là ko dám kể gì tới công lao, là thái độ chấp nhận gánh chịu mọi sự nhọc nhằn. Thêm âm thanh nặng nề của từ phận ở cuối câu khép lại càng làm cho câu thơ thích hợp với xúc cảm bị dồn nén vào trong.

Vậy là chỉ bốn câu thơ nhưng mà chân dung bà Tú hiện lên hoàn chỉnh: từ vất vả bon chen, lăn lộn ở ngoài đời, tới năm liệu bảy lo trong gia đình, từ con người của công việc làm ăn, đảm đang tháo vát, chịu thương chịu thương chịu khó, tới con người của đức độ, thảo hiền, đầy ý thức vị tha. Hình ảnh bà Tú tiêu biểu cho phẩm chất tốt đẹp của những người vợ, người mẹ Việt Nam.

Thương vợ nhưng mà nói ra là mình thương thì cũng đã quý. Ở đây, ông Tú đã nhập thân vào bà Tú để thấu hiểu nỗi niềm và trình bày tình cảm của mình bằng những lời thơ thật tâm, thấm thía. Tương tự nhưng mà ko phải là thương vợ thâm thúy hay sao?

Đó là thương vợ, còn tự trách mình? Ngày ngày ngồi ko, làm một mồm ăn cho vợ nuôi, điềm nhiên tận hưởng trong lúc vợ phải xuôi ngược tảo tần, nghe cũng đã có cái gì đó bất nhẫn. Nay vợ thầm oán trách, tủi hờn nhưng mà quy số phận xấu số đấy là do một duyên hai nợ, thử hỏi ông chồng làm sao nhưng mà ko nhận thấy lỗi của mình? Tự trách tới tương tự là ngoài tình thương vợ đã có thêm ý thức trách nhiệm.

Cha mẹ thói thường ăn ở bạc,
Có chồng hờ hững cũng như ko.

Cấu kết là một tiếng chửi đổng cái thói thường ăn ở bạc. Ko phải lần này ông Tú mới chửi như thế. Trong bài Gặp người ăn xin, ông cũng đã từng chửi – chửi mình nhưng mà thực ra là chửi đời: Người đói, ta đây cũng chẳng no, Cha thằng nào có, tiếc ko cho. Chỉ khác ở chỗ là lần này, lời chửi tuy có ném thẳng vào đời, nhưng trước hết là ném vào mình. Để tự trách mình thì ông phải chửi. Nhưng mà ông phải đặt câu chửi đấy vào mồm bà Tú thì mới đích đáng! Nhưng bà Tú vốn con gái nhà dòng, chẳng đời nào lại chanh chua, thô tục dám chửi chồng. Nhưng đối với ông Tú thì tự trách tới mức phải bật ra tiếng chửi như thế là giận mình thật sự. Bài thơ ông viết ra cốt để bộc bạch tình thương yêu, quý trọng người vợ đảm đang và tự trách mình là đồ tầm thường, vô trò trống.

Bà Tú vất vả tới thế, ông Tú tự trách mình tới thế thì đương nhiên là phải bực bội tới bật ra tiếng chửi. Nhận lỗi chưa đủ, nguyền rủa mình bằng câu chửi đổng mới xứng với tội trạng, ông Tú lại chẳng dè dặt gì với chữ nghĩa nhưng mà dùng luôn cách chửi dân gian: Cha mẹ thói thường.
Bà Tú ko hề coi chồng là ăn ở bạc, nhưng ông Tú thì gọi đích danh tội trạng của mình ra tương tự, vợ chồng với nhau nhưng mà như thế thì còn gì nhưng mà ko ông Tú lại ko nói trực tiếp là mình ăn ở bạc nhưng mà nói chung nó lên thành thói thường. Thói thường đen bạc tượng trưng cho thực chất của xã hội kim tiền dưới thời thực dân phong kiến, ở thành thị điều đó càng tệ hại hơn. Thì ra môn đồ của thánh hiền là ông Tú nhưng mà cũng bị nhiễm cái thói thường xấu xa đấy. Tương tự là từ hổ thẹn, ông Tú đã đi tới chỗ xót xa, tự trách.

Cấu kết là sự phán xét vô cùng đớn đau nhưng cũng rất công minh, ông Tú xỉ vả mình là ăn ở bạc, nhưng xét ra cái bạc đấy cũng chỉ mới ở mức hờ hững. Hờ hững trước việc nhà, trước mọi toan lo, vất vả, trước thái độ cam phận của vợ. Đã là vợ chồng, trăm sự cùng lo mới phải. Bà Tú ko buộc phải ông vất vả như bà nhưng mà chỉ mong ông đừng hờ hững, ông hãy quan tâm lo cho gia đình chút ít, trước hết là ông hiểu cho bà, như thế cũng đủ cho bà ấm lòng và có thú vui.

Cả bài thơ cô đúc lại ở ý này: ở câu đề, ông chồng có mặt với tư cách là một mồm ăn phải nuôi, ở câu thực, câu luận, ông chồng vắng bóng. Bài thơ kết thúc bằng sự day dứt, hối hận trong cấu kết: Có chồng hờ hững cũng như ko, càng làm tăng thêm nỗi thương vợ của thi sĩ. Đó là cách nói của Tú Xương, đã nói gì là nói ráo riết tới tận cùng. Tuy nhiên, có điều này ông đã nói oan cho mình: đó là hai chữ hờ hững. Vì giận mình nhưng mà ông nói thế thôi, chứ thực lòng ông đâu có hờ hững với bà. Bởi nếu ông hờ hững thì đã ko có bài Thương vợ thấm thía và cảm động tới tương tự.

—————- HẾT—————–

Kế bên các bài mẫu phân tích bài thơ Thương Vợ, để có thêm kinh nghiệm, có nhiều vốn từ để diễn tả bài văn của mình, các em có thể tham khảo các bài mẫu Soạn bài Bài ca ngất ngưởng, Phân tích bài thơ Tự tình của Hồ Xuân Hương, Soạn bài Luyện tập thao tác lập luận phân tích, Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc,…

 

Bạn thấy bài viết Phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu  ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích bài thơ Thương Vợ của Tú Xương bên dưới để irdet.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Viện Nghiên Cứu Và Phát Triển Công Nghệ Giáo Dục

thương vợ tú xương
thương vợ 11
thương vợ trần tế xương
phân tích thương vợ ngắn gọn
thuong vo
phân tích bài thơ thương vợ ngắn gọn
thuong vợ
bài thương vợ
thương vợ – trần tế xương

Nguồn: irdet.edu.vn

#Phân #tích #bài #thơ #Thương #Vợ #của #Tú #Xương